DOLARIN YÜKSELİŞİ VE EKONOMİYE ETKİLERİ

                Bu makale ‘Doların Yükselişi ve  Ekonomiye Etkilerinden’ bahsedilmek üzere hazırlandı. Eğer az çok ekonomiyi takip ediyorsanız doların çok hızlı bir şekilde yükseldiğini görmüşsünüzdür. Belki de birikiminiz ile dolara yatırım bile yapmış olabilirsiniz.

               

                Peki ama Dolar neden bu kadar yükseldi ? ekonomi bundan nasıl etkilendi ? Yoksa siyasilerin söylediği gibi doların yükselmesi vatandaşları ilgilendiren bir konu değil mi ?

       Doların Çöküşü

                

                Öncelikle zamanda bir yolculuk yapalım ve 2008 yılına gidelim dünyanın en büyük bankalarından biri olan Lehman Brothers’ in 613 milyar Dolar borcu sebebiyle iflasıyla ABD tarihinin en büyük iflasını yaşadı. Bu iflasa sebep olan ABD’ de meydana gelen mortgage kredilerinin geri ödenememesiydi bununla birlikte Tüm Avrupa ve ABD’ de ekonomik göstergeler negatife dönerken tüm dünya ekonomisi neredeyse resesyona girdi.

Resesyon: Herhangi bir ekonomide iki veya daha fazla çeyrek yıllık periyotta arka arkaya büyümenin negatif olması demektir.

    Dolayısı ile ülke ekonomileri küçüldü, sermaye girişleri durdu, işsizlik arttı ve ülke para birimleri değer kaybetmeye başladı. Ve bu dönem Gelişmekte olan para piyasaları için büyük bir fırsattı çünkü tüm sermaye bu ülkelere akmaya başladı. Ardından gelen Yunanistan’ın iflası İtalya ve İspanya’nın iflasın eşiğinde olması gibi durumlardan ötürü 2008 yılında serbest piyasada Dolar kuru 1.1860 Euro ise 1.7280 fiyatlarını görerek dip yaptı, bu düşüşün sebepleri elbette ki Türkiye’nin ekonomide yapmış olduğu inanılmaz reformlar değil krize giren ABD ve Avrupa’daki sermayenin Gelişmekte olan para piyasalarına akmasıydı bununla birlikte kurlar düşmüş enflasyonda kademeli olarak 2008’den 2011 yılına kadar düşüşler yaşamıştır. Altın’ın 10 yıllık ons fiyatını incelediğimizde ise 2006 yılından itibaren başlayan yükselme trendi hız kazanmış ve bu yükseliş trendi 2011 yılına kadar sürerek fiyatlar 1800 doların üzerine çıkmıştır. Altın fiyatlarına baktığımızda da 2006 yılında başlayan yükseliş trendi aslında 2008’de çıkacak büyük krizin habercisi niteliğinde olduğunu söyleyebiliriz. Çünkü altın ve gümüş gibi değerli metaller güvenli liman vazifesi görür ve ekonominin durgunluğa girdiği dönemlerde sermaye bu metallere akar. 10 yıllık ons fiyatlarını incelediğinizde daha net görebileceksiniz. Huzur ve sükunetin olmadığı ortamlarda sermaye durmaz kaçar bununla birlikte Tüm Avrupa ve ABD’den çıkan sermayenin bir kısmı da Türkiye Cumhuriyeti’ne girdi bunun sebebi elbette ki Türkiye’de mevduata verilen yüksek faizdi Türkiye’de sıcak paraya bağlı bir ekonomi olduğu için 2008-2011 yılları arası yanıltıcı bir refah dönemi yaşandı. Kurların düşüşü, enflasyonun düşüşü tüm dünya resesyona girerken Türkiye’nin beklenende daha iyi bir büyüme verisi kaydetmesi cari açığın düşüş göstermesi gibi olumlu ekonomik veriler hep bu yanıltıcı refah döneminde yaşandı. Tüm Dünya’nın resesyona girmesi ve birçok ekonominin mevduat faizlerinde 0 veya – faiz vermesi bu ekonomilerden çıkışa ve sermayenin gelişmekte olan para piyasalarına akmasına sebep oldu. Ve Türkiye ayağına gelen bu fırsatı iyi kullanamadı

Doların Yükselişi

ABD Merkez Bankası FED çok akıllı bir strateji izleyerek ülke ekonomisini toparladı ve bence bunu çok kısa sürede başardı. Negatif faiz politikası izleyerek paranın ekonomide farklı iş kollarına akmasını sağladı yeni açılan iş kolları yeni istihdam alanları oluşturdu ve kademeli olarak işsizliği düşürdüler. Varlık alım programları başlatarak  ekonomiyi desteklediler tabi bu sürede Tüketici güveni başta olmak üzere birçok öncü ekonomik gösterge pozitif olarak gelişim göstermeye başladı ve ABD ekonomisi uzun bir aradan sonra büyümeye başladı.

Bununla birlikte Türkiye’de neler olmaya başladı ona bakalım;

Saadet dönemi ülke ekonomisi kalıcı ve köklü reformlar yapamadığı için kalıcı olamayacak ve ABD ekonomisi toparlandıkça,  Dolar güçlendikçe Türkiye Ekonomisi’nde işler terse dönmeye başlayacaktı. Başta Dolar Kuru toparlanmaya başlayacak, büyüme beklenenin altında gerçekleşmeye başlayacak, enflasyon belirlenen hedefe bir türlü indirilemeyecek ve TCMB Başkanı bu durumu açıklayan bir mektup kaleme almak zorunda dahi kalacaktı. Bu Doların Kürsel olarak güçlenmesinin bir sonucuydu elbet birde buna TL’ deki değer kaybı eklenecek ve Dolar kuru Cumhuriyet Tarihinin en yüksek seviyelerini test edecekti. Peki  TL neden değer kaybedecekti, Makalenin başında da belirttiğimiz gibi sermaye huzur ve sükuneti sever huzur ve sükunetin olmadığı yerde barınamaz kaçar. Başta Suriye de meydana gelen iç savaş bölgede IŞİD adında bir terör örgütünün türemesi ve Türkiye’nin bu örgüte destek verdiği haberlerinin uluslararası arenada sıkça gündeme getirilmesi, gezi parkı olayları, 17-25 Aralık tapeleri,  paralel devlet söylemleri ve darbe girişimleri, Ekonomik ambargo uygulanan İran ile Türkiye’nin illegal yollardan ticaret yaptığı ve bunu Reza Zarrab’ın  aracılığı ile yapmasının tapelerde ve sorgularda ortaya çıkması, ülkedeki siyası gerilimin artması ve başkanlık sistemi tartışmaları son olarak  Cumhurbaşkanının TCMB üzerinde faizlerin indirilmesi hususunda baskı kurması Dolar kurunu 2,64 seviyelerine getirdi.

        Doların Yükselişinin Ekonomiye Etkileri

           Peki Dolar kuru tarihin en yüksek seviyelerini görürken Türkiye Ekonomisi bundan nasıl etkilendi. Yoksa siyasilerin söylediği gibi Burası Türkiye Bizim para birimimiz Türk Lirası Dolar ile işimiz yok vatandaşı da etkilemez söylemi doğru muydu ? elbette doğru değil bunu bir örnekle açıklamak gerekirse:  Rusya’ dan doğalgaz alımında %10 indirim aldığımızı müjdeleyen Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanı ancak bu indirimin hane halkına maliyetlerden ötürü yansıyamayacağını söyleyerek gerekçe olarak kurdaki artışı gösterdi. Peki petrol fiyatı 90 dolarlardan 50 dolarların altına geldiğinde bu pompaya ne kadar yansıdı ya da toplu taşımaya ya beklenenden az ya da hiç bunun sebebi petrol ve doğalgazı  ve daha buna benzer birçok şeyi yurtdışından Dolar ile ithal ediyor olmamız. Kur yükseldikçe ülke maliyetleri daha çok artarak cari açık yükseliyor ve hane halkı yukarıdaki örnekte de bahsettiğimiz gibi olumsuz etkileniyor dolayısı ile Dolar Kuru Türkiye Cumhuriyeti’ni çok yakından ilgilendiriyor. Kurdaki bir birimlik artış hem ülke borçları hem de dolar borcu bulunan şirketlerin maliyetlerini arttırmaya devam ediyor. Eğer kurdaki yükseliş devam ederse 2008 yılında ABD ‘nin başına gelen Türkiye’nin başına gelebilir tabi Türkiye’nin ABD gibi kısa sürede düzlüğe çıkması hiç kolay olmayacaktır.

Varantlar Nasıl Kazandırır

Varantlar Nasıl Kazandırır

Evde çalışarak para kazanma yöntemlerine finans piyasasındaki yazılarımız ile devam ediyoruz. Zaman içerisinde internetten diğer para kazanma yöntemleri ve kendi evimizden çalışarak kazanacağımız,  girişimcilik fikirleri hakkında yazılarımız ile devam edeceğiz.

Varant nasıl kazandırır konusuna girmeden önce varant nedir konusuna değinelim;

            Varant:  ‘’Varlığa Dayalı Menkul Kıymet ‘’ demektir.  Evet adından da anlaşılacağı üzere belirli bir varlık üzerine çıkarılırlar. Varantların ömrü belirli vadelerle sınırlıdır. ( 3-6 ay ) bu nedenle uzun vadeli yatırım için değil kısa vadeli hareketlerden para kazanmak için varant alınıp satılmalıdır. Bugün Türkiye’de varant konusunda uzman olan kuruluşlardan biri olan Deutsche Bank sitesini ziyaret ederseniz. Burada  İMKB30, SP500, DAX, Halkbank,  Yapıkredi, Akbank, İşbankası ,Tüpraş gibi büyük şirketlere ve endekslere ait alım ve satım varantlarını görebilirsiniz. İş yatırımın ihraç ettiği varantlardaki ürün çeşitliliği daha fazla. Mesela  iş yatırım petrol, altın ve döviz üzerine ihraç edilmiş varantlara sahip. Ürün çeşitliliğinin çok fazla olması yatırımcı için önemli bir fırsat . Üstelik varantlar ile sadece dayanak varlığın yükselişinden değil düşüşünden de para kazanmak mümkün peki varantlar nasıl kazandırır, Hadi bir örnekle açıklayalım.

               

          Örneğin: Borsada bilanço dönemi açıldı ve şirketler 4. Dönem aynı zamanda yıllık bilançolarını açıklamaya başladılar. Tüpraş 50.000.000 TL bir net kar açıkladı. (Rakamlar farazi olup gerçeği yansıtmamaktadır.) Bu açıklanan rakam bir önceki yılın iki katı bir rakam olsun, çok iyi bir rakam öyle değil mi ? uzun vadeli yatırımcıda özellikle temettü yatırımcısı, elde edilen kar fazla,  o halde ödenecek temettü miktarı da artabilir algısı oluşacak ve yatırımcılar Tüpraş hissesini satın almaya başlayacaklar. Talep arttıkça fiyatta yükselecektir. Bizde varant yatırımcısı olarak bu haberi aldık ve bu haberden para kazanmak istiyoruz tabi ki değerli varantlarımız sayesinde. Peki stratejimiz ne olacak, Tüpraş hissesinin yükseleceğini düşünüp bu yönde yatırım yapmak istiyorsak, Tüpraş alım varantı alacağız ve bekleyeceğiz. Peki  biz neden tüpraş hissesi almıyoruz da varant alıyoruz, varantın avantajı nedir? Sorunuzu duyar gibiyim,  bir avantajı olmasaydı varantlar nasıl kazandırır yazısını yazmak çok saçma olurdu. Zaten varant sistemi de olmazdı. 1 Lot Tüpraş hissesi piyasada 50 TL ancak 1 Lot Tüpraş alım varantı için ödemem gereken maksimum fiyat  1,50 TL . Gördüğünüz gibi bu çok büyük bir maliyet avantajı  sonuçta yukarı yönlü bir hareket varantında hisse senedinin de değerini aynı şekilde yukarı yönlü oynatacak, o halde neden daha düşük maliyetli varanttan satın alıp daha fazla kazanmayayım. Aynı şekilde tam tersini düşünün Tüpraş’ın açıklayacağı kar daha az olsaydı ve bir önceki yıldan da düşük gerçekleşseydi ne yapacaktık, bu seferde tüpraş satım varantı alacak ve piyasanın düşmesini bekleyecektik. Her birimlik bir düşüş satım varantımızın değerini yükseltecek ve varantlar sayesinde para kazanacaktık.

               

          

Varantlar nasıl kazandırır makalemiz ile bu piyasanın işleyişi hakkında sizlere temel bir bilgi vermeyi amaçladık ve verilen bilgiler çok yüzeyseldi.  Varantlar ile ilgili bir sonraki yazımızda daha teknik ve detay bilgilere inerek,  piyasaya ilişkin bazı terimler üzerinde duracağız ve birkaç işlem stratejisinden bahsedeceğiz, teknik göstergeler ve haberler nasıl paraya çevrilir örneklerle açıklamaya çalışacağız.